Ο Δι­ο­νύ­σιος Α­ρε­ο­πα­γί­της ή­ταν ο πρώ­τος Α­θη­ναί­ος που πί­στε­ψε στον Χρι­στι­α­νι­σμό, με­τά το κή­ρυγ­μα του Α­πο­στό­λου Παύ­λου στον Ά­ρει­ο Πά­γο. Α­φο­σι­ώ­θη­κε ο­λό­ψυ­χα στη δι­ά­δο­ση της νέ­ας θρη­σκεί­ας, στις χώ­ρες της δυ­τι­κής Ευ­ρώ­πης, και τε­λι­κά πα­ρέ­μει­νε στην τό­τε πο­λί­χνη των Πα­ρι­σί­ων, ό­που και μαρ­τύ­ρη­σε κα­τά το έ­τος 96, σε η­λι­κί­α 88 ε­τών πε­ρί­που.

      Σε έ­να Συ­να­ξά­ριο α­να­φέ­ρε­ται, ό­τι ο Δι­ο­νύ­σιος δι­ά­νυ­σε δρό­μον δι­πλά­σιον α­πό τον Α­πό­στο­λο Παύ­λο. Βέ­βαι­α, τα Συ­να­ξά­ρια δεν θε­ω­ρούν­ται και πο­λύ α­ξι­ό­πι­στα ι­στο­ρι­κά κεί­με­να, αλ­λά ε­κεί­νοι που τα συ­νέ­τα­ξαν, α­σφα­λώς εί­χαν υ­π’ ό­ψη τους κά­ποι­α πραγ­μα­τι­κά γε­γο­νό­τα. Δυ­στυ­χώς ό­μως, δεν έ­χουν κα­τα­γρα­φεί ό­λες οι ε­νέρ­γει­ες του Δι­ο­νύ­σιου στο με­γά­λο ι­ε­ρα­πο­στο­λι­κό έρ­γο του.

      Ε­κτός α­πό τις ά­ο­κνες προ­σπά­θει­ες για τη δι­ά­δο­ση του Χρι­στι­α­νι­σμού, ο Δι­ο­νύ­σιος συ­νέ­γρα­ψε και αρ­κε­τά θε­ο­λο­γι­κά συγ­γράμ­μα­τα, τα ο­ποί­α ό­μως δεν δι­ε­δί­δον­το στον πο­λύ κό­σμο, δι­ό­τι εί­χαν πο­λύ υ­ψη­λό μυ­στα­γω­γι­κό πε­ρι­ε­χό­με­νο, το ο­ποί­ο δεν μπο­ρού­σε να γί­νει κα­τα­νο­η­τό α­πό τους α­πλούς πι­στούς. Γι’ αυ­τό κυ­κλο­φο­ρού­σαν μυ­στι­κά μό­νο με­τα­ξύ ε­κεί­νων που ή­σαν πιο πο­λύ κα­ταρ­τι­σμέ­νοι στα θέ­μα­τα της πί­στε­ως.

      Κα­τά τον 6^ον αι­ώ­να, α­πό έ­να τυ­χαί­ο γε­γο­νός, έ­γι­ναν γνω­στά στο κοι­νό τέσ­σε­ρα α­πό τα έρ­γα αυ­τά, ή­τοι τα:

      1) «Πε­ρί Θεί­ων Ο­νο­μά­των» – Α­να­φέ­ρε­ται στα ο­νό­μα­τα και τις προ­ση­γο­ρί­ες που α­πο­δί­δον­ται στην Τρι­α­δι­κή Θε­ό­τη­τα.

      2) «Πε­ρί Ου­ρα­νί­ας Ι­ε­ραρ­χί­ας» – Ε­ξε­τά­ζει τις ι­ε­ραρ­χι­κές τά­ξεις των Ου­ρά­νι­ων ον­το­τή­των, α­πό την Υ­πέρ­τα­τη Θε­ό­τη­τα μέ­χρι την τε­λευ­ταί­α τά­ξη των αγ­γέ­λων.

      3) «Πε­ρί Εκ­κλη­σι­α­στι­κής Ι­ε­ραρ­χί­ας» – Ε­ξε­τά­ζε­ται ο θε­σμός των ι­ε­ρα­τι­κών βαθ­μών στην Εκ­κλη­σί­α, κα­θώς και οι τε­λε­τές με­ρι­κών α­πό τα μυ­στή­ρια.

      4) «Πε­ρί Μυ­στι­κής Θε­ο­λο­γί­ας» – Σύν­το­μο έρ­γο, που κα­τα­λή­γει στο συμ­πέ­ρα­σμα ό­τι εί­ναι α­δύ­να­τον ο άν­θρω­πος να συλ­λά­βει την πραγ­μα­τι­κή έν­νοι­α του Θε­ού.

      Μέ­σα στα έρ­γα αυ­τά α­να­φέ­ρον­ται και οι τί­τλοι με­ρι­κών άλ­λων, ό­πως «Θε­ο­λο­γι­κές Υ­πο­τυ­πώ­σεις», «Συμ­βο­λι­κή Θε­ο­λο­γί­α», «Πε­ρί ψυ­χής», «Πε­ρί νο­η­τών και αι­σθη­τών», κ.ά..

      Α­πό την ε­πο­χή που έ­γι­ναν γνω­στά τα έρ­γα αυ­τά, α­πε­τέ­λε­σαν τις βά­σεις του χρι­στι­α­νι­κού μυ­στι­κι­σμού, τό­σο στο Βυ­ζάν­τιο ό­σο και στη Δύ­ση, ό­που δι­α­δό­θη­καν κα­τά τον 9^ον αι­ώ­να. Σε ό­λο αυ­τό το δι­ά­στη­μα ου­δέ­πο­τε αμ­φι­σβη­τή­θη­κε η γνη­σι­ό­τη­τά τους, δι­ό­τι ό­λοι τα με­λε­τού­σαν και τα ε­θαύ­μα­ζαν. Δεν εί­ναι υ­περ­βο­λή να ει­πού­με ό­τι ε­θε­ω­ρούν­το ως τα ση­μαν­τι­κό­τε­ρα κεί­με­να της χρι­στι­α­νι­κής γραμ­μα­τεί­ας, με­τά την Α­γί­α Γρα­φή.

      Ό­μως, κα­τά τον Με­σαί­ω­να, στη Δύ­ση άρ­χι­σαν να δι­α­τυ­πώ­νον­ται κά­ποι­ες αμ­φι­βο­λί­ες για τη γνη­σι­ό­τη­τά τους. Και κα­τά το τέ­λος του 19^ου αι­ώ­να ε­πε­κρά­τη­σε η ά­πο­ψη ό­τι δεν α­νή­κουν στον Α­θη­ναί­ο Δι­ο­νύ­σιο Α­ρε­ο­πα­γί­τη, αλ­λά σε έ­ναν ά­γνω­στο συγ­γρα­φέ­α του Ε΄ αι­ώ­να, ο ο­ποί­ος ο­νο­μά­στη­κε «Ψευ­δο-Δι­ο­νύ­σιος».

      Το ση­μαν­τι­κό­τε­ρο ε­πι­χεί­ρη­μα για την ά­πο­ψη αυ­τή, ή­ταν ό­τι εν­το­πί­στη­καν μέ­σα στα κεί­με­να με­ρι­κά ό­μοι­α ε­δά­φια και εκ­φρά­σεις με τα κεί­με­να του νε­ο­πλα­τω­νι­κού φι­λο­σό­φου Πρό­κλου, ο ο­ποί­ος έ­ζη­σε κα­τά τον Ε΄ αι­ώ­να. Θε­ω­ρή­θη­κε λοι­πόν, ό­τι ο συγ­γρα­φέ­ας των Α­ρε­ο­πα­γη­τι­κών έρ­γων αν­τέ­γρα­ψε τα ε­δά­φια αυ­τά α­πό τον Πρό­κλο και ε­πο­μέ­νως εί­ναι με­τα­γε­νέ­στε­ρος α­πό αυ­τόν.

      Προ­σω­πι­κά, ε­ξε­τά­σα­με λε­πτο­με­ρώς αυ­τό το ζή­τη­μα και κα­τα­λή­ξα­με στο συμ­πέ­ρα­σμα ό­τι συμ­βαί­νει το αν­τί­θε­το. Δη­λα­δή ό­τι ο Πρό­κλος εί­ναι ε­κεί­νος που έ­χει αν­τι­γρά­ψει τα ε­δά­φια αυ­τά α­πό τα έρ­γα του Δι­ο­νυ­σί­ου, τα ο­ποί­α συ­νε­πώς εί­ναι α­πο­λύ­τως γνή­σια.

      Ό­λα τα συμ­πε­ρά­σμα­τα της με­λέ­της μας, τα έ­χου­με εκ­θέ­σει στο βι­βλί­ο μας «Η γνη­σι­ό­τη­τα των έρ­γων του Δι­ο­νυ­σί­ου Α­ρε­ο­πα­γί­τη». Πα­ρου­σι­ά­στη­καν δε στο ΣΤ΄ Θε­ο­λο­γι­κό Συ­νέ­δριο που δι­ορ­γα­νώ­θη­κε στη Ναύ­πα­κτο στις 4 Ο­κτω­βρί­ου 2020. (Η ει­σή­γη­σή μας στο Συ­νέ­δριο υ­πάρ­χει στην ι­στο­σε­λί­δα).

      Εί­ναι πο­λύ ση­μαν­τι­κό λοι­πόν, ό­τι τα έρ­γα αυ­τά γρά­φτη­καν κα­τά τον 1^ον αι­ώ­να, κα­τά την Α­πο­στο­λι­κή ε­πο­χή, και ό­χι τον 5^ον αι­ώ­να. Ε­άν με­λε­τη­θούν μέ­σα α­πό τη νέ­α αυ­τή προ­ο­πτι­κή, πι­στεύ­ου­με ό­τι θα α­πο­κα­λύ­ψουν πολ­λά στοι­χεί­α για τα αρ­χι­κά στά­δια του Χρι­στι­α­νι­σμού.

      Ευ­χα­ρι­στώ.

Βιβλιογραφία:

Η γνησιότητα των έργων του Διονυσίου Αρεοπαγίτη.  ISBN: 978-960-6765-89-6

Ο Πνευματισμός και ο Σύγχρονος Άνθρωπος   ISBN: 960-7874-07-2

www.dmakrygiannis.gr  

www.divinelight.org.gr