Τα νο­ή­μα­τα λοι­πόν της Προ­σω­κρα­τι­κής φι­λο­σο­φί­ας, εί­ναι α­πα­ρά­μιλ­λα σε βά­θος και ύ­ψος. Δυ­στυ­χώς όμως μέ­χρι σή­με­ρα δεν έ­χουν αποκαλυφθεί σε όλη τους την έ­κτα­ση, εξ αι­τί­ας κυ­ρί­ως της α­πο­σπα­σμα­τι­κό­τη­τος των κει­μέ­νων τους, αλ­λά και με­ρι­κών πα­ρερ­μη­νει­ών που ε­δό­θη­σαν πα­λαι­ό­τε­ρα και ε­ξα­κο­λου­θούν σε κά­ποι­ο βαθ­μό να εί­ναι δι­α­δε­δο­μέ­νες.

     Στην πα­ρού­σα ερ­γα­σία ασχο­λού­με­θα βα­σι­κά με την έν­νοι­α του Θε­ού στην Προ­σω­κρα­τι­κή φι­λο­σο­φί­α. Ε­πει­δή όμως η υ­ψη­λή και δυ­σπρό­σι­τη αυ­τή έν­νοι­α δεν μπο­ρεί να δι­ε­ρευ­νη­θε­ί εύ­κο­λα μό­νη της, χρει­ά­στη­κε να την πλαι­σι­ώ­σου­με με την ε­ξέ­τα­ση των αν­τι­λή­ψε­ων των προ­σω­κρα­τι­κών σχε­τι­κά με άλ­λες συ­να­φείς έν­νοι­ες, όπως πε­ρί των θε­ών ως πνευ­μα­τι­κών ον­το­τή­των, πε­ρί της ψυ­χής και της α­θα­να­σί­ας της, και πε­ρί του δι­α­χω­ρι­σμού των δύ­ο κό­σμων, του υ­λι­κού και του ου­ρά­νιου ή πνευ­μα­τι­κού.

     Ε­πει­δή σε αυ­τά τα θέ­μα­τα οι α­πό­ψεις των νε­ώ­τε­ρων ε­ρευ­νη­τών δι­α­φέ­ρουν πο­λύ και συ­χνά δι­α­κυ­μαί­νον­ται με­τα­ξύ δι­α­με­τρι­κά αν­τί­θε­των θέ­σε­ων, προ­τι­μή­σα­με να ε­ξε­τά­σου­με α­π’ ευ­θεί­ας τα αρ­χα­ί­α κεί­με­να (αποσπάσματα και μαρ­τυ­ρί­ες), ώστε κά­θε ιδική μας θέ­ση να υ­πο­στη­ρί­ζε­ται και να τεκ­μη­ρι­ώ­νε­ται ά­με­σα από αυτά. Χρη­σι­μο­ποι­ή­σα­με κυ­ρί­ως την κλασ­σι­κή έκ­δο­ση των H. Diels και W. Kranz “Die Fragmente der Vorsokratiker”, αλ­λά σε αρ­κε­τές πε­ρι­πτώ­σεις πα­ρα­θέ­το­με και ση­μαν­τι­κά κεί­με­να, που δεν συμ­πε­ρι­λαμ­βάνον­ται σ’ αυ­τήν.

     Κρί­θη­κε επίσης α­ναγ­καί­ο, όλα τα σχε­τι­κά θέ­μα­τα να α­να­πτυ­χθούν από την γε­νι­κή τους θε­ώ­ρη­ση στην ει­σα­γω­γή. Έ­τσι η εκτενής ει­σα­γω­γή χω­ρί­ζε­ται σε τρί­α μέ­ρη:

     Μέ­ρος I. «Οι Ρί­ζες»: Ε­ξε­τά­ζον­ται οι πνευ­μα­τι­κές και ι­στο­ρι­κές κα­τα­βο­λές της Προ­σω­κρα­τι­κής φι­λο­σο­φί­ας, δι­ό­τι δεν εί­ναι δυ­να­τόν να δε­χθού­με πως εμφανίσθηκε ξαφ­νι­κά στις Ι­ω­νι­κές πό­λεις τον 7^ο αι­ώ­να π.Χ. Μό­νο σε συ­νάρ­τη­ση με τις προηγηθείσες θε­ο­λο­γι­κές κο­σμο­γο­νί­ες μπο­ρεί να κατανοηθεί σε όλο το βά­θος της.

     Μέ­ρος II. «Οι φι­λο­σο­φι­κές βά­σεις»: Ε­ξε­τά­ζον­ται από φι­λο­σο­φι­κής πλευ­ράς γε­νι­κώς τα κυ­ρι­ώ­τε­ρα θέ­μα­τα της πα­ρούσης ερ­γα­σί­ας. Και

     Μέ­ρος III. «Τα Ι­στο­ρι­κά Δε­δο­μέ­να», όπου ε­ξε­τά­ζον­ται τα γε­νι­κά προ­βλή­μα­τα της Προ­σω­κρα­τι­κής φι­λο­σο­φί­ας, οι υπάρχουσες πη­γές της και η ση­με­ρι­νή της αν­τι­με­τώ­πιση.

     Κά­τω από αυ­τές τις προ­ο­πτι­κές η εργασία μας έ­λα­βε με­γά­λες δι­α­στά­σεις, οι ο­ποί­ες εκ πρώ­της ό­ψε­ως δεν δι­και­ο­λο­γούν­ται για έ­να τό­σο ε­ξει­δι­κευ­μέ­νο θέ­μα. Ο α­να­γνώ­στης όμως που θα εν­τρυ­φή­σει συ­στη­μα­τι­κά στην με­λέ­τη της, θα αν­τι­λη­φθε­ί ότι η ε­πι­λο­γή αυ­τής της τε­λι­κής δι­α­μορ­φώ­σε­ως υ­πήρ­ξε α­πα­ραί­τη­τη για την ο­λο­κλη­ρω­μέ­νη και πλή­ρως τεκ­μη­ρι­ω­μέ­νη πα­ρου­σί­α­ση.

     Η με­τά­φρα­ση στην νέ­α ελ­λη­νι­κή γλώσ­σα όλων των αρ­χαί­ων κει­μέ­νων έ­γι­νε α­πό τον συγ­γρα­φέ­α, ο ό­ποι­ος φέ­ρει και την ευ­θύ­νη για την σω­στή τους α­πό­δο­ση. Πάν­τως, πρέ­πει να έ­χου­με υ­π’ όψιν ότι τα πε­ρισ­σό­τε­ρα αρ­χα­ία κεί­με­να εμ­πε­ρι­έ­χουν και πλε­ί­στες μυ­στι­κές έν­νοι­ες, οι ο­ποί­ες δεν εί­ναι δυ­να­τόν να «α­πο­κω­δι­κο­ποι­η­θούν» ακρι­βώς μέ­σω οποι­ασ­δή­πο­τε με­τα­φρά­σε­ως. Γι’ αυ­τό κρί­νε­ται απα­ραί­τη­τη η με­λέ­τη και του αρ­χαί­ου κει­μέ­νου, με σκο­πό την βα­θύ­τε­ρη κα­τα­νό­η­ση των νο­η­μά­των.

     Πι­στεύ­ου­με ότι το έρ­γο δι­α­φω­τί­ζει αρκετές σκο­τει­νές πτυ­χές της Προ­σω­κρα­τι­κής φι­λο­σο­φί­ας και δί­νει μια και­νούρ­για κα­τεύ­θυν­ση στην αποκάλυψη των μυ­στι­κών της.