Τι εί­ναι η ψυ­χή; Και ποι­ος εί­ναι ο ρόλος της μέ­σα στο σώ­μα;

      Η ψυ­χή εί­ναι το πιο ση­μαν­τι­κό στοι­χεί­ο της ον­τό­τη­τός μας. Και ό­μως, συ­χνά πα­ρα­γνω­ρί­ζε­ται και α­γνο­εί­ται, δι­ό­τι δεν εί­ναι ά­με­σα κα­τα­νο­η­τή η ύ­παρ­ξή της.

      Με­ρι­κοί πι­στεύ­ουν ό­τι δεν χρει­ά­ζε­ται η ψυ­χή, ε­φό­σον το σώ­μα, ως βι­ο­λο­γι­κός μη­χα­νι­σμός λει­τουρ­γεί με βά­ση τους φυ­σι­κούς και βι­ο­χη­μι­κούς νό­μους. Ε­δώ α­κρι­βώς έγ­κει­ται το κρί­σι­μο ση­μεί­ο της αν­τι­κει­με­νι­κής θε­ώ­ρη­σης του προ­βλή­μα­τος. Δι­ό­τι έ­νας μη­χα­νι­σμός, ε­κτός α­πό την τέ­λεια λει­τουρ­γί­α του (δηλ. να μην πα­ρου­σιά­ζει κα­μί­α βλά­βη) χρει­ά­ζε­ται και δύ­ο άλ­λα στοι­χεί­α: Πρώ­τον την η­λε­κτρι­κή ε­νέρ­γεια για να μπο­ρεί να κι­νεί­ται, και δεύ­τε­ρον την ύ­παρ­ξη ε­νός χει­ρι­στού, ο ο­ποί­ος να κα­τευ­θύ­νει την λει­τουρ­γί­α του.

      Ας πά­ρου­με για πα­ρά­δειγ­μα έ­ναν υ­πο­λο­γι­στή (κομ­πι­ού­τερ), ο ο­ποί­ος λει­τουρ­γεί τέ­λεια, χω­ρίς κα­νέ­να πρό­βλη­μα. Η λει­τουρ­γί­α του ό­μως ε­ξαρ­τά­ται α­πό την η­λε­κτρι­κή ε­νέρ­γεια με την ο­ποί­α τρο­φο­δο­τεί­ται. Ε­άν δι­α­κο­πεί το ρεύ­μα, τό­τε η λει­τουρ­γί­α του στα­μα­τά­ει εν­τε­λώς, σαν να α­πο­νε­κρώ­νε­ται, αν και ο μη­χα­νι­σμός του δεν έ­χει κα­νέ­να λει­τουρ­γι­κό πρό­βλη­μα. Ά­ρα, η η­λε­κτρι­κή ε­νέρ­γεια εί­ναι το πρω­ταρ­χι­κό στοι­χεί­ο της λει­τουρ­γί­ας του.

      Το δεύ­τε­ρο στοι­χεί­ο για να α­πο­δί­δει έρ­γο ο υ­πο­λο­γι­στής, εί­ναι ο χει­ρι­στής του. Ε­άν δεν κά­νει αυ­τός τους κα­τάλ­λη­λους χει­ρι­σμούς, ο μη­χα­νι­σμός πα­ρα­μέ­νει α­νε­νερ­γός και α­κί­νη­τος. Δεν μπο­ρεί, δη­λα­δή, να λει­τουρ­γεί α­πό μό­νος του, ε­κτός ε­άν εί­ναι προ­γραμ­μα­τι­σμέ­νος για τέ­τοι­α ε­νέρ­γεια.

      Ο χει­ρι­στής εί­ναι ε­κεί­νος που με την χρή­ση των πλή­κτρων και των άλ­λων ε­ξαρ­τη­μά­των, δί­νει την κα­τεύ­θυν­ση στην λει­τουρ­γί­α του υ­πο­λο­γι­στή, ώ­στε να α­πο­δώ­σει το α­πο­τέ­λε­σμα που ε­πι­θυ­μεί ο ί­διος.

      Το α­πο­τέ­λε­σμα αυ­τό δεν ε­ξαρ­τά­ται ού­τε α­πό τον μη­χα­νι­σμό κα­θε­αυ­τόν, ού­τε α­πό την η­λε­κτρι­κή ε­νέρ­γεια. Ο μη­χα­νι­σμός δεν έ­χει σκέ­ψη ού­τε λο­γι­κή, αλ­λά λει­τουρ­γεί εν­τε­λώς μη­χα­νι­κά. Η δε η­λε­κτρι­κή ε­νέρ­γεια δί­νει την ι­σχύ της λει­τουρ­γί­ας, αλ­λά δεν συμ­με­τέ­χει στην λει­τουρ­γί­α κα­θε­αυ­τή, για την ο­ποί­α υ­πεύ­θυ­νος εί­ναι μό­νον ο χει­ρι­στής.

      Στην πε­ρί­πτω­ση της αν­θρώ­πι­νης ον­τό­τη­τος, ο μη­χα­νι­σμός εί­ναι το σώ­μα, η η­λε­κτρι­κή ε­νέρ­γεια εί­ναι η ψυ­χή, και ο χει­ρι­στής εί­ναι το πνεύ­μα. Ο στο­χα­σμός του α­να­γνώ­στη ε­πά­νω σ’ αυ­τή τη δι­ά­κρι­ση, δη­λα­δή την σύγ­κρι­ση της αν­θρώ­πι­νης ον­τό­τη­τος με την λει­τουρ­γί­α ε­νός υ­πο­λο­γι­στή, θα τον βο­η­θή­σει να κα­τα­νο­ή­σει καλ­λί­τε­ρα τις έν­νοι­ες.

      Γε­νά­ται τώ­ρα το ε­ρώ­τη­μα, ε­άν η ψυ­χή και το πνεύ­μα έ­χουν υ­λι­κή φύ­ση ή ό­χι. Το πρό­βλη­μα αυ­τό α­πα­σχό­λη­σε πο­λύ τους αρ­χαί­ους φι­λο­σό­φους, α­πό τους ο­ποί­ους άλ­λοι πί­στευ­αν ό­τι η ψυ­χή έ­χει υ­λι­κή φύ­ση, έ­στω και με την μορ­φή πυ­ρός, και άλ­λοι ό­τι η φύ­ση της εί­ναι πνευ­μα­τι­κή, ό­πως και η φύ­ση των θε­ών.

      Ο Α­ρι­στο­τέ­λης έ­χει κά­νει μια πο­λύ ση­μαν­τι­κή πα­ρα­τή­ρη­ση. Δη­λα­δή, δι­α­πί­στω­σε ό­τι κα­νέ­να υ­λι­κό σώ­μα δεν μπο­ρεί να κι­νη­θεί α­πό μό­νο του, πα­ρά μό­νον ό­ταν δέ­χε­ται ώ­θη­ση α­πό κά­ποι­ο άλ­λο σώ­μα. Αυ­τό έ­χει δι­α­πι­στω­θεί και α­πό την νε­ώ­τε­ρη Φυ­σι­κή, τό­σο για τα φυ­σι­κά σώ­μα­τα ό­σο και στο ε­πί­πε­δο του Σύμ­παν­τος αλ­λά και του α­το­μι­κού μι­κρο­κό­σμου. Τα ου­ρά­νια σώ­μα­τα κι­νούν­ται α­πό τις έλ­ξεις που δέ­χον­ται α­πό τα άλ­λα σώ­μα­τα, ε­νώ τα σω­μα­τί­δια, ό­πως τα η­λε­κτρό­νια, κι­νούν­ται α­πό τις έλ­ξεις του πυ­ρή­νος κ.λπ. Στον φυ­σι­κό κό­σμο η αρ­χή αυ­τή εί­ναι αυ­το­νό­η­τη.

      Συ­νε­πώς, ε­άν η ψυ­χή εί­χε υ­λι­κή φύ­ση, δεν θα μπο­ρού­σε να κι­νεί το σώ­μα, δι­ό­τι θα έ­πρε­πε και η ί­δια να κι­νεί­ται ω­θού­με­νη α­πό κά­τι άλ­λο. Ό­μως η κί­νη­σή της εί­ναι αυ­το­δύ­να­μη, δηλ. ο άν­θρω­πος κι­νεί­ται ό­ταν θέ­λει και α­πο­φα­σί­ζει ο ί­διος, χω­ρίς να δέ­χε­ται ώ­θη­ση α­πό άλ­λον ε­ξω­τε­ρι­κό πα­ρά­γον­τα. Συ­νε­πώς η φύ­ση της ψυ­χής α­πο­κλεί­ε­ται παν­τε­λώς να εί­ναι υ­λι­κή. Ε­πί­σης και ό­λα τα όν­τα που μπο­ρούν να κι­νούν­ται α­πό μό­να τους, τα λε­γό­με­να έμ­βια όν­τα, ση­μαί­νει ό­τι έ­χουν μια ι­δι­αί­τε­ρη ψυ­χή, α­νά­λο­γη προς την φύ­ση τους.

      Ε­πί­σης και το πνεύ­μα δεν μπο­ρεί να έ­χει υ­λι­κή φύ­ση, δι­ό­τι δι­α­θέ­τει σκέ­ψη, βού­λη­ση και λο­γι­κή. Ό­πως ο μη­χα­νι­σμός του υ­πο­λο­γι­στή δεν έ­χει κα­θό­λου αυ­τά τα στοι­χεί­α, έ­τσι και το σώ­μα, ως βι­ο­λο­γι­κός μη­χα­νι­σμός, δεν έ­χει κα­θό­λου σκέ­ψη, βού­λη­ση και λο­γι­κή. Ό­λα αυ­τά α­νή­κουν στον χει­ρι­στή, δηλ. στο πνεύ­μα.

      Το θέ­μα αυ­τό εί­ναι με­γά­λο και θα ε­πα­νέλ­θου­με.

Βιβλιογραφία:

Ο Πνευματισμός και ο Σύγχρονος Άνθρωπος