Μεταφυσικές Αναζητήσεις
Στα κείμενα αυτά, ο συγγραφέας Δημήτριος Η. Μακρυγιάννης καταθέτει τις επιστημονικές και φιλοσοφικές απόψεις του για τα φυσικά ή μεταφυσικά ερωτήματα και προβλήματα, που αναδύονται σε κάθε σημαντική πρόοδο των επιστημών.

Όλοι είμαστε άνθρωποι, αλλά πολύ λίγοι έχουν αναρωτηθεί τί είναι ο άνθρωπος. Εκλαμβάνουμε την ύπαρξή μας σαν δεδομένη και δεν ασχολούμαστε με την διερεύνηση του τι είμαστε πραγματικά.
Ο άνθρωπος διαφέρει ουσιαστικά από όλα τα άλλα όντα που κατοικούν στον πλανήτη Γη. Είναι ο μόνος που κατόρθωσε να εξελιχθεί και να κυριαρχήσει στον υλικό κόσμο, ενώ όλα τα άλλα όντα παραμένουν στο επίπεδο της μέτριας εξέλιξης, μέσα στα πλαίσια του είδους τους.
Αυτό, φυσικά, δεν μπορεί να είναι τυχαίο, αλλά οφείλεται στην ιδιαιτερότητα της ανθρώπινης οντότητας, η οποία είχε από την αρχή κάποιες εγγενείς ιδιότητες, σαν “σπέρμα” ας ειπούμε, της πνευματικής ανάπτυξης και εξέλιξης. Όπως όλες οι ιδιότητες ενός φυτού υπάρχουν εν δυνάμει μέσα στο σπέρμα του, έτσι και στον άνθρωπο, όλες οι εκδηλώσεις που εμφανίστηκαν δια μέσου των χιλιετηρίδων, (όπως ο λόγος, η θρησκεία, η τέχνη, η κοινωνική οργάνωση κ.λπ.), υπήρχαν καταγεγραμμένες εν δυνάμει μέσα στο “σπέρμα” του.
Έτσι από την πρωτόγονη εποχή, αν και οι άνθρωποι είχαν την εμφάνιση των ζώων, εν τούτοις το “σπέρμα” υπήρχε μέσα τους και σιγά-σιγά αναπτύχθηκε και έδωσε τους καρπούς του, όπως τους γνωρίζουμε από την Ιστορία των Λαών μέχρι σήμερα.
Επομένως, ο άνθρωπος διέφερε ουσιαστικά από όλα τα άλλα όντα του πλανήτη, τα οποία δεν διέθεταν τέτοιο “σπέρμα” και συνεπώς δεν είχαν την δυνατότητα να εξελιχθούν, όπως ο άνθρωπος. Επίσης, οι θεωρίες για την προέλευση του ανθρώπου από τα ζώα, και μάλιστα από τους πιθήκους, με κάποια μορφή εξελικτικής διαδικασίας, μπορεί να έχουν θεωρητικά μερικές βιολογικές βάσεις, αλλά στερούνται αντικειμενικών βάσεων, αφού η εξέλιξη του ανθρώπου δεν ήταν μόνον βιολογική, αλλά κυρίως πνευματική.
Ο άνθρωπος, λοιπόν, αποτελείται από το υλικό σώμα, και από δύο άλλα μη υλικά στοιχεία, τα οποία προσδιορίζονται με τους όρους ψυχή και πνεύμα. Μερικοί πιστεύουν ότι δεν πρόκειται για δύο στοιχεία, αλλά για διαφορετικές ονομασίες του ίδιου στοιχείου. Η άποψη αυτή δεν είναι σωστή. Σε επόμενο κείμενό μας θα εξηγήσουμε την διαφορά μεταξύ της ψυχής και του πνεύματος.
Είναι γεγονός, ότι όλα τα έμβια όντα έχουν ψυχή, εφόσον μπορούν και κινούνται αυτοτελώς. Όμως, αντί για το πνεύμα, τα ζώα έχουν το ένστικτο, ενώ τα φυτά έχουν μια διαφορετικού είδους αντίληψη του περιβάλλοντός των, ώστε να αισθάνονται π.χ. αυτόν που τα περιποιείται και τα φροντίζει, ανταποδίδοντας προς αυτόν τις ευεργεσίες του με το άρωμα, τα άνθη και τους καρπούς των.
Προηγουμένως αναφέραμε το “σπέρμα” που έχουν μόνον οι ανθρώπινες οντότητες. Αυτό βρίσκεται τοποθετημένο μέσα στην ψυχή τους, από όπου εκδηλώνεται με την “βλάστηση” και την “καρποφορία” του. Δηλαδή, οι ανθρώπινες ψυχές διαφέρουν ουσιωδώς από τις ψυχές των άλλων οντοτήτων, οι οποίες δεν διαθέτουν στην ψυχή τους τέτοιο “σπέρμα”.
Η ψυχή και το πνεύμα είναι διαφορετικά στοιχεία μεν, αλλά αρρήκτως συνδεδεμένα μεταξύ τους, ώστε να αποτελούν μία ψυχοπνευματική οντότητα. Όμως, για απλοποίηση των νοημάτων του λόγου, μερικές φορές η ψυχοπνευματική οντότητα αποκαλείται απλώς ψυχή.
Ο άνθρωπος, λοιπόν, είναι μία ψυχοπνευματική οντότητα, εγκατεστημένη μέσα σε έναν υλικό μηχανισμό, ο οποίος είναι το σώμα. Η ψυχή ως κινητήρια δύναμη, είναι διάχυτη σε όλο το σώμα, ενώ το πνεύμα είναι εγκατεστημένο στον εγκέφαλο, ο οποίος αποτελεί το κέντρο της νόησης και της βούλησης.
Βεβαίως το θέμα της υπόστασης του ανθρώπου είναι τεράστιο, και εδώ δώσαμε τα πρώτα βασικά σημεία του.
Βιβλιογραφία:
Ο Πνευματισμός και ο Σύγχρονος Άνθρωπος
www.divinelight.org.gr