Η προ­ΰ­παρ­ξη των ψυ­χών εί­ναι έ­να θέ­μα που προ­η­γεί­ται α­πό την με­τεν­σάρ­κω­ση και θε­ω­ρη­τι­κά εί­ναι ά­σχε­το προς αυ­τή, δι­ό­τι οι ψυ­χές μπο­ρεί να προ­ϋ­πάρ­χουν, αλ­λά να εν­σαρ­κώ­νον­ται μό­νον μί­α φο­ρά.

      Ό­μως η ση­με­ρι­νή Δογ­μα­τι­κή, αρ­νεί­ται ό­χι μό­νο την με­τεν­σάρ­κω­ση, αλ­λά και την προ­ΰ­παρ­ξη των ψυ­χών. Έ­τσι γί­νε­ται δε­κτό ό­τι με κά­θε νέ­α γέν­νη­ση δη­μι­ουρ­γεί­ται και μί­α νέ­α ψυ­χή.

      Τα δύ­ο αυ­τά θέ­μα­τα (η προ­ΰ­παρ­ξη των ψυ­χών και η με­τεν­σάρ­κω­ση), υ­πο­τί­θε­ται ό­τι δεν ι­σχύ­ουν με­τά την κα­τα­δί­κη του Ω­ρι­γέ­νη κα­τά το 553 μ.Χ. (Γι’ αυ­τήν θα μι­λή­σου­με στο ε­πό­με­νο κεί­με­νο). Ό­μως οι Με­γά­λοι Πα­τέ­ρες τα α­πο­δέ­χον­το πλή­ρως, χω­ρίς ό­μως να α­να­φέ­ρον­ται σ’ αυ­τά με σα­φή­νεια, για τους λό­γους που ε­ξη­γή­σα­με.

      Σχε­τι­κά με την προ­ΰ­παρ­ξη των ψυ­χών, οι σχε­τι­κές α­να­φο­ρές τους δεν εί­ναι ά­με­σες, αλ­λά προσ­δι­ο­ρί­ζον­ται σε δύ­ο συ­να­φείς πτυ­χές του θέ­μα­τος, ή­τοι:

      α) Το γε­γο­νός ό­τι ό­λοι οι άν­θρω­ποι έ­χου­με υ­πο­πέ­σει οι ί­διοι αυ­το­προ­σώ­πως στο λε­γό­με­νο προ­πα­το­ρι­κό α­μάρ­τη­μα (ο,τι­δή­πο­τε και να ση­μαί­νει αυ­τό), και ό­χι μό­νον δύ­ο ον­τό­τη­τες (ο Α­δάμ και η Εύ­α), α­πό τις ο­ποί­ες η α­μαρ­τί­α ε­ξα­πλώ­θη­κε στον κό­σμο και με­τα­δί­δε­ται κλη­ρο­νο­μι­κά σε ό­λους τους αν­θρώ­πους. Ό­πως έ­χου­με ε­ξη­γή­σει, ο Α­δάμ και η Εύ­α συμ­βο­λί­ζουν το σύ­νο­λο των πνευ­μα­τι­κών ον­το­τή­των Α και Β που δη­μι­ουρ­γή­θη­καν.

      β) Το ό­τι η ε­ξο­ρί­α των πρω­το­πλά­στων α­πό τον Πα­ρά­δει­σο ση­μαί­νει την κά­θο­δο των ον­το­τή­των α­πό τον Ου­ρα­νό στην Γη, δηλ. την εν­σάρ­κω­σή τους στον υ­λι­κό κό­σμο με τα αν­θρώ­πι­να σώ­μα­τα.

      Με τις δύ­ο αυ­τές πτυ­χές του θέ­μα­τος, σε συν­δυα­σμό με­τα­ξύ τους, α­πο­δει­κνύ­ε­ται σα­φέ­στα­τα ό­τι οι Με­γά­λοι Πα­τέ­ρες α­πο­δέ­χον­το την προ­ΰ­παρ­ξη των ψυ­χών. Γι’ αυ­τό θε­ω­ρού­με σκό­πι­μο να πα­ρα­θέ­σου­με με­ρι­κά α­πο­σπά­σμα­τα α­πό τα έρ­γα τους, σχε­τι­κά με τις δύ­ο πα­ρα­πά­νω πτυ­χές.

      α) Ι­ου­στί­νος (Δι­ά­λο­γος 88, 4): «Το γέ­νος των αν­θρώ­πων α­πό του Α­δάμ ε­ξέ­πε­σε στον θά­να­το και στην πλά­νη του ό­φε­ως, δι­ό­τι ο κά­θε άν­θρω­πος α­πό δι­κή του αι­τί­α έ­γι­νε πο­νη­ρός».

      Μ. Βα­σί­λει­ος (Εις τον ΜΗ΄ ψαλ­μόν, 3): «Κά­θε αν­θρώ­πι­νη ψυ­χή υ­πέ­κυ­ψε στον πο­νη­ρό ζυ­γό της δου­λεί­ας του κοι­νού ε­χθρού ό­λων…».

      Απ. Παύ­λος (Προς Ρω­μαί­ους 3, 23): «πάν­τες γαρ ή­μαρ­τον και υ­στε­ρούν­ται της δό­ξης του θε­ού». (= ό­λοι α­μάρ­τη­σαν και υ­πο­λεί­πον­ται α­πό την δό­ξα του θε­ού».

      Ση­μει­ω­τέ­ον ό­τι στην Δογ­μα­τι­κή γί­νε­ται α­πο­δε­κτό ό­τι οι νέ­οι άν­θρω­ποι ε­πι­βα­ρύ­νον­ται κλη­ρο­νο­μι­κά με το προ­πα­το­ρι­κό α­μάρ­τη­μα. Ό­μως οι με­γά­λοι πα­τέ­ρες ου­δέ­πο­τε μι­λά­νε για κλη­ρο­νο­μι­κή με­τά­δο­ση του προ­πα­το­ρι­κού α­μαρ­τή­μα­τος.

      β) Σχε­τι­κά με το δεύ­τε­ρο θέ­μα, α­να­φέ­ρου­με τα ε­ξής χω­ρί­α:

      Ει­ρη­ναί­ος (α­πό­σπα­σμα 74): «Πού λοι­πόν το­πο­θε­τή­θη­κε ο πρώ­τος άν­θρω­πος; Στον Πα­ρά­δει­σο, βέ­βαι­α, ό­πως λέ­γει η Γρα­φή… Και α­πό ε­κεί με­τά την πα­ρα­κο­ή του ε­ξο­ρί­στη­κε σ’ αυ­τόν ε­δώ τον κό­σμο».

      Με­λί­των Σάρ­δε­ων (Ο­μι­λί­α εις το Πά­θος, 48-50): «Ο δε άν­θρω­πος … πα­ρέ­βη την εν­το­λή και πα­ρά­κου­σε τον θε­ό. Ε­ξε­βλή­θη λοι­πόν σ’ αυ­τόν ε­δώ τον κό­σμο σαν σε δε­σμω­τή­ριο κα­τα­δί­κων…».

      Μ. Βα­σί­λει­ος (Θεί­α Λει­τουρ­γί­α): «… Ό­ταν ο άν­θρω­πος πα­ρή­κου­σε ε­σέ­να τον α­λη­θι­νό θε­ό, τον δη­μι­ουρ­γό του, τον ε­ξό­ρι­σες με την δί­και­η κρί­ση σου α­πό τον πα­ρά­δει­σο σ’ αυ­τόν τον κό­σμο…».

      Υ­πάρ­χουν αρ­κε­τά α­κό­μη ε­δά­φια α­πό τα κεί­με­να των πα­τέ­ρων με α­νά­λο­γα νο­ή­μα­τα. Πι­στεύ­ου­με, λοι­πόν, ό­τι εί­ναι και­ρός να δι­ορ­θω­θούν αυ­τά τα ση­μεί­α της Δογ­μα­τι­κής, ώ­στε να α­πο­κα­τα­στα­θεί η γνή­σια Χρι­στι­α­νι­κή δι­δα­σκα­λί­α.

Βιβλιογραφία:

Ο Πνευματισμός και ο Σύγχρονος Άνθρωπος
www.divinelight.org.gr