Ο Ω­ρι­γέ­νης γεν­νή­θη­κε στην Α­λε­ξάν­δρεια το έ­τος 185 μ.Χ. και πέ­θα­νε το 253 μ.Χ. Ό­λα τα συγ­γράμ­μα­τά του ή­σαν πο­λύ ση­μαν­τι­κά και τα με­λε­τού­σαν συ­στη­μα­τι­κά ό­λοι οι με­τα­γε­νέ­στε­ροι Με­γά­λοι Πα­τέ­ρες της Εκ­κλη­σί­ας. Έ­χει ο­νο­μα­στεί δί­και­α ως ο Πα­τέ­ρας της Θε­ο­λο­γί­ας, δι­ό­τι υ­πήρ­ξε ο πρώ­τος που συ­στη­μα­το­ποί­η­σε την Θε­ο­λο­γι­κή ε­πι­στή­μη.

      Ό­πως έ­χου­με α­να­φέ­ρει, μέ­σα στα έρ­γα του α­πο­δέ­χε­ται και την προ­ΰ­παρ­ξη των ψυ­χών και την με­τεν­σάρ­κω­ση, χω­ρίς ό­μως να ε­πε­κτεί­νε­ται στην α­νά­λυ­ση αυ­τών των θε­μά­των, δι­ό­τι α­πο­τε­λού­σαν στοι­χεί­α της μυ­στι­κής Χρι­στι­α­νι­κής δι­δα­σκα­λί­ας, τα ο­ποί­α δεν ε­πι­τρε­πό­ταν να με­τα­δί­δον­ται σε ό­λους, δι­ό­τι δεν ή­σαν κα­τα­νο­η­τά α­πό τους α­πλούς πι­στούς.

      Ο Ω­ρι­γέ­νης υ­πήρ­ξε για 50 χρό­νια δι­δά­σκα­λος στις Κα­τη­χη­τι­κές σχο­λές της Α­λε­ξάν­δρειας και της Και­σά­ρειας. Οι Με­γά­λοι Πα­τέ­ρες, ό­πως εί­πα­με, με­λε­τού­σαν συ­νε­χώς τα έρ­γα του, χω­ρίς πο­τέ να τον κα­τη­γο­ρή­σουν για κα­κο­δο­ξί­ες ή για αι­ρε­τι­κές δι­δα­σκα­λί­ες. Τι συ­νέ­βη, λοι­πόν, ώ­στε να θε­ω­ρεί­ται σή­με­ρα κα­τα­δι­κα­σμέ­νος α­πό την Εκ­κλη­σί­α και να α­πορ­ρί­πτον­ται τα δύ­ο πα­ρα­πά­νω ου­σι­ώ­δη θέ­μα­τα της δι­δα­σκα­λί­ας του;

      Την ε­πο­χή ε­κεί­νη, ε­κτός α­πό τους θαυ­μα­στές του Ω­ρι­γέ­νη, υ­πήρ­χαν και οι αν­τί­πα­λοί του, οι λε­γό­με­νοι αν­τι-ω­ρι­γε­νι­στές, οι ο­ποί­οι δεν ε­δέ­χον­το ού­τε την προ­ΰ­παρ­ξη των ψυ­χών ού­τε την με­τεν­σάρ­κω­ση. Κα­τά και­ρούς μά­λι­στα ξε­σπού­σαν και δι­α­μά­χες με­τα­ξύ των αν­τι­θέ­των με­ρί­δων, χω­ρίς ό­μως να λά­βουν πο­τέ με­γά­λες δι­α­στά­σεις.

      Έ­τσι φθά­σα­με στον 6^ον αι­ώ­να, ό­ταν ο αυ­το­κρά­το­ρας Ι­ου­στι­νια­νός συγ­κά­λε­σε την Ε΄ οι­κου­με­νι­κή σύ­νο­δο. Ο α­πο­κλει­στι­κός σκο­πός της συ­νό­δου αυ­τής ή­ταν να κα­τα­δι­κα­στούν τα «Τρί­α Κε­φά­λαι­α». Έ­τσι α­πο­κα­λούν­ται στην Εκ­κλη­σι­α­στι­κή Ι­στο­ρί­α τρεις ε­πί­σκο­ποι, οι ο­ποί­οι κα­τη­γο­ρούν­το ό­τι υ­πο­στή­ρι­ζαν τον Νε­στό­ριο και έ­πρε­πε να κα­τα­δι­κα­στούν, ώ­στε να α­πο­κα­τα­στα­θούν οι σχέ­σεις της Πο­λι­τεί­ας με τους Μο­νο­φυ­σί­τες. Πράγ­μα­τι, η σύ­νο­δος αυ­τή συ­νήλ­θε στην Κων­σταν­τι­νού­πο­λη το 553 και κα­τα­δί­κα­σε τα «Τρί­α Κε­φά­λαι­α».

      Την ε­πο­χή ε­κεί­νη εί­χαν ξε­σπά­σει νέ­ες δι­α­μά­χες σχε­τι­κά με τον Ω­ρι­γέ­νη, κυ­ρί­ως με­τα­ξύ των μο­να­χών της Πα­λαι­στί­νης, οι ο­ποί­οι δι­α­μαρ­τυ­ρή­θη­καν στον Ι­ου­στι­νια­νό. Τό­τε ο αυ­το­κρά­το­ρας έ­στει­λε έ­να γράμ­μα στην σύ­νο­δο, στο ο­ποί­ο ε­ξέ­θε­τε τα λαν­θα­σμέ­να κα­τά την ά­πο­ψή του στοι­χεί­α της δι­δα­σκα­λί­ας του Ω­ρι­γέ­νη, ό­πως η προ­ΰ­παρ­ξη των ψυ­χών και η με­τεν­σάρ­κω­ση, και κα­τέ­λη­γε με την προ­τρο­πή να κα­τα­δι­κα­στούν αυ­τά «τα πο­νη­ρά και ο­λέ­θρια δόγ­μα­τα», μα­ζί με «τον δυσ­σε­βή Ω­ρι­γέ­νη».

      Μέ­σα στην σύ­νο­δο αρ­κε­τοί ε­πί­σκο­ποι ή­σαν ο­πα­δοί του Ω­ρι­γέ­νη και αν­τι­τά­χθη­καν έν­το­να στο να λη­φθεί κα­τα­δι­κα­στι­κή α­πό­φα­ση. Φαί­νε­ται ό­μως ό­τι οι αν­τι-ω­ρι­γε­νι­στές ή­σαν πε­ρισ­σό­τε­ροι και έ­χον­τας την εν­το­λή του αυ­το­κρά­το­ρα, ψή­φι­σαν τους γνω­στούς «15 κα­νό­νες κα­τά της ω­ρι­γε­νι­στι­κής δι­δα­σκα­λί­ας». Α­πό τό­τε, και τα δύ­ο αυ­τά θέ­μα­τα πέ­ρα­σαν στην Δογ­μα­τι­κή σαν αν­τί­θε­τα προς την χρι­στι­α­νι­κή δι­δα­σκα­λί­α.

      Η α­πό­φα­ση αυ­τή πι­στεύ­ου­με ό­τι εί­ναι λαν­θα­σμέ­νη και ά­δι­κη, για πολ­λούς λό­γους, οι ση­μαν­τι­κώ­τε­ροι των ο­ποί­ων εί­ναι οι ε­ξής:

      α) Ε­λή­φθη τρεις αι­ώ­νες με­τά τον θά­να­το του Ω­ρι­γέ­νη, ε­νώ σύμ­φω­να με την εκ­κλη­σι­α­στι­κή δε­ον­το­λο­γί­α, δεν ε­πι­τρε­πό­ταν να κα­τα­δι­κά­ζον­ται οι α­πο­θα­νόν­τες, δι­ό­τι δεν εί­χαν πλέ­ον την δυ­να­τό­τη­τα να α­πο­λο­γη­θούν.

      β) Δεν ε­λή­φθη με πρω­το­βου­λί­α της Εκ­κλη­σί­ας, αλ­λά με εν­το­λή του αυ­το­κρά­το­ρα Ι­ου­στι­νια­νού.

     γ) Τα θέ­μα­τα αυ­τά ου­δέ­πο­τε εί­χαν α­πορ­ρι­φθεί α­πό τους Με­γά­λους Πα­τέ­ρες της Εκ­κλη­σί­ας, οι ο­ποί­οι έ­ζη­σαν κα­τά το δι­ά­στη­μα αυ­τών των τρι­ών αι­ώ­νων και εί­χαν κα­τα­κρί­νει και κα­τα­δι­κά­σει πολ­λές άλ­λες αι­ρέ­σεις και κα­κο­δο­ξί­ες.

      δ) Τις α­πό­ψεις του Ω­ρι­γέ­νη εί­χαν α­να­πτύ­ξει πα­λαι­ό­τε­ρα και δύ­ο άλ­λοι πο­λυ­γρα­φώ­τα­τοι συγ­γρα­φείς, ο Δί­δυ­μος ο Τυ­φλός (313-398) και ο Ευά­γριος ο Πον­τι­κός (345-399). Αυ­τοί κα­τα­δι­κά­στη­καν μα­ζί με τον Ω­ρι­γέ­νη, ε­νώ ου­δέ­πο­τε εί­χαν κα­τη­γο­ρη­θεί για αι­ρε­τι­κές δι­δα­σκα­λί­ες, ό­σο ζού­σαν.

      Για τους λό­γους αυ­τούς πι­στεύ­ου­με ό­τι πρέ­πει να α­πο­κα­τα­στα­θεί ο Ω­ρι­γέ­νης, ώ­στε να δι­ορ­θω­θεί αυ­τή η με­γά­λη α­δι­κί­α εις βά­ρος του.

Βιβλιογραφία:

Η αποκατάσταση του Ωριγένη
Ο Πνευματισμός και ο Σύγχρονος Άνθρωπος
www.dmakrygiannis.gr  
www.divinelight.org.gr