Μεταφυσικές Αναζητήσεις
Στα κείμενα αυτά, ο συγγραφέας Δημήτριος Η. Μακρυγιάννης καταθέτει τις επιστημονικές και φιλοσοφικές απόψεις του για τα φυσικά ή μεταφυσικά ερωτήματα και προβλήματα, που αναδύονται σε κάθε σημαντική πρόοδο των επιστημών.

Στο προηγούμενο κείμενό μας (αρ.12) ασχοληθήκαμε με την άποψη του συγγραφέα ενός βιβλίου για τον Πνευματισμό, ότι τα φυτά και τα δέντρα στερούνται ψυχής. Ο ίδιος υποστηρίζει, ότι τα ζώα έχουν μεν ψυχή, αλλά οι ψυχές τους αυτές δεν είναι υποστάσεις πνευματικές και διαλύονται μετά τον θάνατό τους.
Το ότι τα ζώα έχουν ψυχή, ασφαλώς αποτελεί ένα θετικό βήμα στην ανάπτυξη των απόψεων του συγγραφέα. Όμως, αυτή η ουσιαστική διαφορά τους από τα φυτά, οφείλεται στο ότι «το χάσμα μεταξύ των ζώων και του φυτικού εν γένει Κόσμου είναι αληθώς αγεφύρωτον».
Κάτι τέτοιο δεν μπορεί να ισχύει. Τόσον οι φυτικοί όσον και οι ζωικοί οργανισμοί κατατάσσονται σε μια συνεχή κλίμακα, από τους απλούστερους προς τους πολυπλοκότερους. Τα όρια μεταξύ αυτών δεν είναι σαφή, διότι υπάρχουν οργανισμοί οι οποίοι δεν μπορούν να θεωρηθούν σαφώς ως φυτά ή ως ζώα (τα λεγόμενα ζωόφυτα). Συνεπώς μεταξύ των ζώων και του φυτικού Κόσμου δεν υπάρχει «αγεφύρωτον χάσμα», αλλά μία ενιαία και συνεχής βιολογική γραμμή. Έτσι, δεν είναι δυνατόν να διαχωριστούν, με την υπόθεση ότι τα μεν ζώα έχουν ψυχή, ενώ τα φυτά στερούνται ψυχής.
Η ενότητα και η συνέχεια της βιολογικής γραμμής επιβάλλει και την ενιαία αντιμετώπιση του προβλήματος της ψυχής όλων των εμβίων όντων. Έτσι επανερχόμαστε στην αρχική θέση μας, ότι κάθε ον που μπορεί να κινείται αυτοτελώς, χωρίς την επίδραση άλλης εξωτερικής δυνάμεως, έχει μέσα του και το ιδιαίτερο μη υλικό στοιχείο, το οποίο αποκαλείται ψυχή.
Γιατί όμως οι ψυχές των ζώων να διαλύονται μετά τον θάνατό τους; Ο συγγραφέας προβάλλει ως επιχείρημα το ότι τα ζώα δεν διαθέτουν λογική, όπως ο άνθρωπος, αλλά κατευθύνονται από τα ένστικτά τους. Και το ένστικτο, όπως λέγει, είναι «η υπό του Δημιουργού δοθείσα συντηρητική και διαιωνιστική των δύναμις, ή άλλως, η ψυχή αυτών, η βοηθούσα αυτά προς επιτέλεσιν του προορισμού των και προφυλάσσουσα αυτά του αφανισμού». Τα ένστικτα, λοιπόν, «δεν αποτελούν ειμή ενεργείας και πράξεις τυφλάς, μηχανικάς, αλόγους και ασυνειδήτους…».
Προφανώς, το ένστικτο δεν είναι η ψυχή, αλλά αντιστοιχεί στο στοιχείο του πνεύματος στον άνθρωπο. Όπως λοιπόν στους ανθρώπους, το πνεύμα είναι διαφορετικό στοιχείο από την ψυχή τους, έτσι και στα ζώα το ένστικτο είναι κάτι διαφορετικό από την ψυχή τους, ασχέτως εάν λαμβάνει από αυτήν την δύναμη να εκδηλώνεται σε όλες τις εκδηλώσεις της ζωής τους. Σε καμία περίπτωση, λοιπόν, δεν είναι «πράξεις μηχανικαί».
Εν τούτοις και τα ζώα δεν στερούνται απόλυτα από την λογική, αλλά έχουν και αυτά τις αρετές και τις κακίες τους, όπως και κάποια στοιχειώδη λογική λειτουργία, ώστε να αντιλαμβάνονται μέσα από τις αισθήσεις τους πολλά πράγματα, τα οποία δεν υπάγονται στην λειτουργία των ενστίκτων. Είναι γεγονός, επίσης, ότι έχουν και συναισθήματα έναντι των άλλων ζώων, αλλά και των ανθρώπων. Ο κόσμος τους κρύβει πολύ περισσότερα μυστικά, από όσα γνωρίζουν οι επιστήμονες.
Όπως σε όλα τα όντα της Φύσεως, υπάρχει και στα ζώα εξέλιξη, βραδεία μεν, αλλά σταθερή, η οποία προχωρεί προς την εξημέρωση και τον εξευγενισμό τους.
Η θεϊκή φύση των ψυχών των ζώων έχει ως αποτέλεσμα να διατηρούνται αυτοτελείς μετά τον θάνατό τους. Μάλιστα είναι πιθανό ότι στα ανώτερα των ζώων ισχύει και η μετενσάρκωση, μέσα στα πλαίσια του είδους των, δηλ. επανέρχονται ως ζώα του ιδίου είδους.
Συνεπώς, όπως έχουμε τονίσει, οι ανθρώπινες ψυχές δεν μετενσαρκώνονται σε ζώα, ούτε τα ζώα γίνονται άνθρωποι. Στο σημείο αυτό έχει δίκιο ο συγγραφέας λέγοντας ότι «το χάσμα μεταξύ όλων των ζώων και του ανθρώπου είναι επίσης αγεφύρωτον». Τούτο οφείλεται ακριβώς στην ιδιαιτερότητα των ανθρώπινων ψυχών, οι οποίες εμπεριέχουν και μια μικρή «αποθήκη» με τα μυστήρια της Θεότητος. Γι’ αυτό λέγεται ότι μόνον ο άνθρωπος δημιουργήθηκε «κατ’ εικόνα και ομοίωση του Θεού».
Οι ψυχές όλων των εμβίων όντων συνιστούν την ενότητα της Θείας Δημιουργίας. Μετά την ολοκλήρωση του κύκλου του Υλικού Κόσμου μας, όλες θα αποτελέσουν τον ενιαίο Πνευματικό Κόσμο, ως αναπόσπαστα μέλη του.
Βιβλιογραφία:
Ο Πνευματισμός και ο Σύγχρονος Άνθρωπος
www.dmakrygiannis.gr
www.divinelight.org.gr